Na potrzeby zarządzania Grupą PZU wyodrębniono następujące segmenty branżowe:

Ubezpieczenia korporacyjne (majątkowe i pozostałe osobowe) – szeroki zakres oferowanych przez PZU, LINK4 i TUW PZUW ubezpieczeń majątkowych, odpowiedzialności cywilnej i komunikacyjnych, dostosowanych do potrzeb klienta i z indywidualną wyceną ryzyka.

Ubezpieczenia masowe (majątkowe i pozostałe osobowe) – ubezpieczenia majątkowe, wypadkowe, odpowiedzialności cywilnej i komunikacyjne, które PZU i LINK4 oferują klientom indywidualnym oraz podmiotom z sektora małych i średnich firm.

Ubezpieczenia na życie grupowe i indywidualnie kontynuowane – ochronne, inwestycyjne (niebędące kontraktami inwestycyjnymi) i zdrowotne; PZU Życie oferuje je grupom pracowników i innym grupom formalnym, np. związkom zawodowym, a do umowy ubezpieczenia przystępują osoby pozostające w stosunku prawnym z ubezpieczającym (np. pracodawcą albo związkiem zawodowym); ubezpieczenia indywidualnie kontynuowane dotyczą osób, które w fazie grupowej nabyły prawo do indywidualnej kontynuacji ubezpieczenia.

Indywidualne ubezpieczenia na życie – ochronne, inwestycyjne (niebędące kontraktami inwestycyjnymi) i zdrowotne; PZU Życie świadczy je klientom indywidualnym, a umowa ubezpieczenia dotyczy konkretnego ubezpieczonego, który podlega indywidualnej ocenie ryzyka.

Inwestycje – segment raportujący według Polskich Standardów Rachunkowości obejmuje działalność lokacyjną w zakresie środków własnych Grupy PZU rozumianych jako nadwyżka lokat nad rezerwami technicznoubezpieczeniowymi w PZU, LINK4 i PZU Życie, powiększoną o nadwyżkę dochodów osiągniętą ponad stopę wolną od ryzyka z inwestycji odpowiadających wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w produktach ubezpieczeniowych, czyli nadwyżkę dochodów z lokat ponad dochody alokowane według cen transferowych do segmentów ubezpieczeniowych; segment obejmuje ponadto dochody z innych wolnych środków finansowych w Grupie PZU, w tym konsolidowane fundusze inwestycyjne.

Ubezpieczenia emerytalne – segment obejmuje przychody i koszty funduszy emerytalnych PZU OFE.

Bankowy – szeroki zakres produktów bankowych oferowanych klientom korporacyjnym i indywidualnym przez Bank Pekao i Alior Bank.

Kraje bałtyckie – ubezpieczenia majątkowe i pozostałe osobowe oraz na życie świadczone na terenie Litwy, Łotwy i Estonii.

Ukraina – ubezpieczenia majątkowe i pozostałe osobowe oraz na życie świadczone na terenie Ukrainy.

Kontrakty inwestycyjne – składają się na nie produkty PZU Życie nietransferujące istotnego ryzyka ubezpieczeniowego i niespełniające definicji kontraktu ubezpieczeniowego; są to niektóre produkty z gwarantowaną stopą zwrotu i w formie ubezpieczeniowego produktu kapitałowego unit-linked.

Pozostałe – jednostki objęte konsolidacją i niezakwalifikowane do żadnego z wymienionych segmentów.

Ubezpieczenia korporacyjne

Wynik na ubezpieczeniach w segmencie ubezpieczeń korporacyjnych w 2022 roku wyniósł 282 mln zł, a więc o 4,1% mniej w porównaniu do 2021 roku.

  • wzrost składki zarobionej netto o 138 mln (+5,8% r/r) przy jednoczesnym wzroście składki przypisanej brutto o 748 mln zł (+22,8% r/r) w stosunku do 2021 roku. Zmiana składki przypisanej brutto Grupy PZU kształtowana była przez:
    • wzrost składki z ubezpieczeń od ognia i innych szkód rzeczowych w konsekwencji pozyskania kilku umów o wysokiej wartości jednostkowej, w tym wznowienie w IV kwartale umowy dla klienta z branży paliwowoenergetycznej z łączną składką ponad 420 mln zł (wzrost o ponad 180 mln zł r/r);
    • wyższy przypis składki w ubezpieczeniach NNW i pozostałych, w tym z ubezpieczeń różnych ryzyk finansowych i gwarancji, głównie w wyniku wyższej sprzedaży ubezpieczeń utraty zysku (w tym w następstwie uszkodzeń maszyn) oraz casco statków żeglugi morskiej i śródlądowej;
    • przyrost składki z ubezpieczeń komunikacyjnych (+4,8% r/r) będący wypadkową spadku w OC komunikacyjnych ( konsekwencja niższej sprzedaży nowych pojazdów i wyhamowania na wysokokonkurencyjnym rynku leasingów) oraz wzrostu w Auto Casco (następstwo rosnącej wartości pojazdów przekładającej się na wzrost sum ubezpieczenia);
    • wzrost składki portfela odpowiedzialności cywilnej;
  • wyższa wartość odszkodowań i świadczeń netto o 174 mln zł (+11,5% r/r), co przy wzroście składki zarobionej netto o 5,8% r/r oznacza pogorszenie wskaźnika szkodowości o 3,4 p.p. do poziomu 67,3%. Wzrost łącznego wskaźnika szkodowości w segmencie ubezpieczeń korporacyjnych był wypadkową:
    • niższego wskaźnika szkodowości w ubezpieczeniach komunikacyjnych, w tym znacznej poprawy w Auto Casco i pogorszenia w OC komunikacyjnym w konsekwencji niższej niż przed rokiem częstości zgłoszeń szkód częściowo kompensowanej wzrostem średniej wypłaty oraz deprecjacji PLN wobec EUR w szkodach walutowych,
    • wyższej szkodowości portfela ubezpieczeń pozakomunikacyjnych będącej następstwem pogorszenia wskaźnika szkodowości gwarancji ubezpieczeniowych (wpływ zdarzenia szkodowego o wysokiej wartości jednostkowej) oraz grupie ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej ogólnej (głównie na portfelu ubezpieczeń podmiotów medycznych) oraz ubezpieczeń różnych ryzyk finansowych;
  • wzrost o 51 mln zł (+69,9% r/r) dochodów z lokat alokowanych według cen transferowych do segmentu w stosunku do roku ubiegłego wynikał w szczególności ze wzrostu stóp procentowych oraz umocnienia kursu euro względem złotego wobec osłabienia w ubiegłym roku. Na poziomie łącznego wyniku netto Grupy PZU efekt walutowy został częściowo skompensowany przez zmianę poziomu zobowiązań ubezpieczeniowych, których pokrycie stanowią aktywa walutowe;
  • wzrost o 11 mln zł (+2,4% r/r) kosztów akwizycji (z uwzględnieniem prowizji reasekuracyjnych), co przy wzroście składki zarobionej netto o 5,8% r/r przełożyło się na poprawę wskaźnika kosztów akwizycji o 0,6 p.p. Spadek wskaźnika kosztów akwizycji zarówno portfela ubezpieczeń komunikacyjnych jak i pozakomunikacyjnych to głównie efekt zmian w strukturze portfela, w tym niższego udziału ubezpieczeń komunikacyjnych oferowanych przez agencje leasingowe (charakteryzujące się wyższymi stawkami prowizyjnymi) oraz wznowienie dużej umowy z niską prowizją;
  • przyrost o 19 mln zł (+13,4% r/r) kosztów administracyjnych, będący efektem przede wszystkim rosnących kosztów utrzymania nieruchomości w wyniku indeksacji cen najmu i mediów, przeprowadzki do nowej siedziby głównej oraz wdrożenia Nowego Modelu Organizacji i Narzędzi Pracy IT.

Ubezpieczenia masowe

Na ubezpieczeniach w segmencie masowym Grupa PZU osiągnęła w 2022 roku wynik na poziomie 1 497 mln zł, czyli o 19,7% więcej niż w poprzednim roku.

  • przyrost składki zarobionej netto o 802 mln zł (+7,9% r/r) przy jednoczesnym wzroście składki przypisanej brutto o 673 mln zł (+6,2% r/r). W sprzedaży Grupa PZU odnotowała:
    • wzrost przypisu składki w ubezpieczeniach komunikacyjnych, głównie Auto Casco (wysoka dynamika liczby ubezpieczeń przy jednoczesnym wzroście średniej składki wskutek rosnącej wartości pojazdów przekładającej się na wzrost sum ubezpieczenia) oraz nieznacznie OC komunikacyjnych (wpływ wzrostu średniej składki przy wyhamowaniu liczby ubezpieczeń). Efekt został częściowo ograniczony przez spadek rejestracji nowych samochodów osobowych (szczególnie odczuwalny w kanale dealerskim),
    • wyższą składkę z ubezpieczeń szkód spowodowanych żywiołami i pozostałych szkód rzeczowych, głównie ubezpieczeń upraw rolnych dotowanych (wpływ wyższej niż przed rokiem puli dotacji z budżetu państwa) oraz ubezpieczeń budynków i nieruchomości. Efekt ten był częściowo ograniczony przez spadek składki z obowiązkowych ubezpieczeń budynków w gospodarstwie rolnym wynikający z wysokiej konkurencyjności rynku oraz naturalnej erozji portfela (malejąca liczba gospodarstw rolnych),
    • zwiększenie przypisu w ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej (w tym, OC oferowane do ubezpieczeń PZU Firma i PZU DOM oraz OC zawodowe),
    • niższą składkę w grupie ubezpieczeń NNW i pozostałych, głównie w wyniku wyhamowania sprzedaży ubezpieczeń oferowanych we współpracy z bankami Grupy do pożyczek gotówkowych i kredytów hipotecznych, spowodowanego przez spadek popytu na kredyty hipoteczne wobec rosnących stóp procentowych oraz większych restrykcji przy wyliczaniu zdolności kredytowej. Efekt został częściowo skompensowany wzrostem przypisu z ubezpieczeń turystycznych oraz świadczenia pomocy PZU Auto Pomoc;
  • wzrost o 398 mln zł (+6,4% r/r) wartości odszkodowań i świadczeń netto, co przy wyższej o 7,9% składce zarobionej netto oznacza poprawę wskaźnika szkodowości o 0,9 p.p. w relacji do 2021 roku. Zmiana ta była kształtowana głównie przez:
    • spadek szkodowości w ubezpieczeniach komunikacyjnych będący wypadkową niższej szkodowości w Auto Casco i wzrostu w OC komunikacyjnym w efekcie m.in. pozytywnego rozwoju szkód z lat ubiegłych częściowo niwelowanego pogorszeniem szkodowości bieżącego roku (wpływ wzrostu średniej wypłaty, w tym deprecjacji PLN wobec EUR),
    • wyższą szkodowość w grupie ubezpieczeń pozakomunikacyjnych, w tym od ognia i innych szkód rzeczowych głównie wskutek wyższego niż przed rokiem poziomu szkód powodowanych przez zdarzenia atmosferyczne (huragany i gradobicia);
  • wzrost o 208 mln zł (+54,0% r/r) dochodów z lokat alokowanych do segmentu według cen transferowych w stosunku do roku ubiegłego wynikał w szczególności ze wzrostu stóp procentowych oraz umocnienia kursu euro względem złotego wobec osłabienia w ubiegłym roku. Na poziomie łącznego wyniku netto Grupy PZU efekt walutowy został częściowo skompensowany przez zmianę poziomu zobowiązań ubezpieczeniowych, których pokrycie stanowią aktywa walutowe;
  • zwiększenie o 296 mln zł (+13,9%), do 2 429 mln zł, kosztów akwizycji (łącznie z prowizjami reasekuracyjnymi), co przy wyższej o 7,9% składce zarobionej netto spowodowało wzrost wskaźnika kosztów akwizycji o 1,2 p.p. Wzrost poziomu kosztów akwizycji to głównie efekt zmiany mix-u produktów i kanałów sprzedaży, w tym wyższego udziału kanału multiagencyjnego;
  • wzrost o 28 mln zł (+4,1% r/r) kosztów administracyjnych, przede wszystkim w wyniku rosnących kosztów utrzymania nieruchomości, które były konsekwencją indeksacji cen najmu i mediów, przeprowadzki do nowej siedziby głównej oraz wdrożenia Nowego Modelu Organizacji i Narzędzi Pracy IT. Efekt został spotęgowany intensyfikacją działań marketingowych i presją płacową.

Ubezpieczenia grupowe i indywidualnie kontynuowane

Wynik na ubezpieczeniach w segmencie ubezpieczeń grupowych i indywidualnie kontynuowanych w 2022 roku wyniósł 1 249 mln zł, czyli o 43,6% więcej niż w poprzednim roku.

Pozytywny dla wyniku był przede wszystkim niższy poziom wypłat świadczeń związanych ze spadkiem liczby zgonów ubezpieczonych oraz współubezpieczonych obserwowany w całej populacji i potwierdzony danymi GUS.

  • wzrost o 136 mln zł (+1,9% r/r) składki przypisanej brutto, który był wypadkową:
    • pozyskania kolejnych kontraktów w ubezpieczeniach zdrowotnych. Na koniec 2022 roku PZU Życie posiadał w portfelu blisko 2,7 mln aktywnych umów tego rodzaju, przy jednoczesnym dostosowaniu średniej ceny do uwarunkowań rynkowych i makroekonomicznych (uwzględnienie inflacji kosztowej usług medycznych) z zachowaniem rentowności portfela,
    • zwiększenia przychodów z ubezpieczeń dodatkowych do produktów grupowych ochronnych, przy jednoczesnej presji zwiększonych odejść ubezpieczonych z grup (zakładów pracy),
    • aktywnej do sprzedaży innych ubezpieczeń dodatkowych w ramach produktów indywidualnie kontynuowanych;
  • wzrost o 135 mln zł (+1,9% r/r) składki zarobionej netto będący wypadkową rozwoju portfela ubezpieczeń oraz rozwiązania rezerwy na ryzyka niewygasłe w wysokości 25 mln zł. Rezerwa jest tworzona w celu pokrycia ewentualnego deficytu przyszłych składek (w tym przypadku w efekcie zwiększonej śmiertelności spowodowanej pandemią COVID-19), a jej uwolnienie związanie jest z niższą niż prognozowana szkodowością;
  • wzrost dochodów z działalności lokacyjnej o 97 mln zł (+18,7% r/r), na które składają się dochody alokowane według cen transferowych i dochody z produktów inwestycyjnych będące wypadkową zwiększenia dochodów alokowanych w produktach ochronnych w efekcie wzrostu stóp procentowych, oraz pogorszenia wyników produktów inwestycyjnych, zwłaszcza PPE. Dochody z produktów inwestycyjnych nie mają przy tym wpływu na wynik segmentu ubezpieczeń grupowych i indywidualnie kontynuowanych, ponieważ równoważy je zmiana poziomu zobowiązań ubezpieczeniowych;
  • zmniejszenie o 264 mln zł (-4,7% r/r), do 5 333 mln zł odszkodowań i świadczeń ubezpieczeniowych wraz ze zmianą stanu innych rezerw technicznoubezpieczeniowych, jako wypadkowa:
    • spadku świadczeń z tytułu śmierci ubezpieczonych i współubezpieczonych w bieżącym roku, adekwatnego – jak wynika z danych GUS – do spadku śmiertelności w całej populacji w tym okresie,
    • spadku rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w PPE (III filar zabezpieczenia emerytalnego), na co wpłynęły niższe niż w 2021 roku wyniki z działalności inwestycyjnej,
    • niższego poziomu świadczeń z tytułu urodzenia dziecka,
    • wzrostu rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla starszych wersji produktów indywidualnie kontynuowanych, polegający na rozpoznaniu spodziewanego efektu wyższych indeksacji – oczekiwanie to wynika z wysokiego poziomu obserwowanego i oczekiwanego wskaźnika inflacji,
    • wzrostu kosztów świadczeń w ubezpieczeniach ambulatoryjnych spotęgowanych wyższą utylizacją i inflacją kosztów medycznych,
    • wyższych świadczeń na dodatkach związanych z leczeniem szpitalnym, operacjami chirurgicznymi, ciężką chorobą oraz trwałym inwalidztwem i uszczerbkiem, co wynikało z niższej częstości świadczeń w zeszłym roku w efekcie mniejszej aktywności na skutek pandemii COVID-19;
  • wyższe o 35 mln zł (+8,9% r/r) koszty akwizycji w konsekwencji wzrostu wynagrodzenia dla pośredników ubezpieczeniowych w ubezpieczeniach grupowych ochronnych związanego z rozwojem sprzedaży szczególnie w segmencie małych i średnich przedsiębiorstw oraz wyższych prowizji produktów grupowych zdrowotnych przy jednoczesnym wzroście portfela tych ubezpieczeń;
  • wzrost o 83 mln zł (+12,4% r/r) kosztów administracyjnych, będący efektem przede wszystkim wzrostu kosztów osobowych w wyniku presji płacowej, intensyfikacji działań sponsoringowych, wzrostu kosztów utrzymania nieruchomości oraz zakupu sprzętu i mebli w związku z przeprowadzką do nowej siedziby głównej, wdrożeniem Nowego Modelu Organizacji i Narzędzi Pracy Grupowej. Czynniki wpływające na ograniczenie kosztów to niższe zapotrzebowanie na usługi doradcze w ramach prowadzonych projektów oraz mniejszy wymiar działań reklamowych.

Ubezpieczenia indywidualne

Wynik na ubezpieczeniach w segmencie ubezpieczeń indywidualnych w 2022 roku wyniósł 238 mln zł i był o 17 mln zł, a więc o 6,7% niższy w porównaniu do poprzedniego roku.

  • spadek o 299 mln zł (-17,1% r/r), do 1 451 mln zł, składek przypisanych brutto w rezultacie:
    • spadku pozyskanej składki w ubezpieczeniach inwestycyjnych w kanale bancassurance w efekcie ograniczenia współpracy z jednym z zewnętrznych dystrybutorów oraz spadku dynamiki w produktach oferowanych we współpracy z bankami w ramach Grupy PZU,
    • spadku pozyskanej składki w ubezpieczeniach inwestycyjnych, głównie ubezpieczeniach na życie z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w sieci własnej oraz Indywidualnych Kontach Emerytalnych,
    • spadku portfela produktów ochronnych w kanale bancassurance, w tym sprzedawanych we współpracy z bankami w ramach Grupy PZU, głównie w obszarze ubezpieczeń oferowanych do kredytów hipotecznych,
    • nowej sprzedaży produktów Single Premium Endowment oferowanych w sieci własnej oraz w kanale bancassurance;
    • wzrostu składki dla produktów ochronnych oferowanych w sieci własnej;
  • spadek dochodów z działalności lokacyjnej o 334 mln zł (z 153 mln zł w 2021 roku do -181 mln zł w 2022 roku), na które składają się dochody alokowane według cen transferowych i dochody z produktów inwestycyjnych, będący skutkiem pogorszenia wyników produktów inwestycyjnych, zwłaszcza Wielowalutowego Programu Inwestycyjnego, oraz niższego poziomu dochodów alokowanych w produktach ochronnych. Dochody z produktów inwestycyjnych nie mają przy tym wpływu na wynik segmentu ubezpieczeń indywidualnych, ponieważ równoważy je zmiana poziomu zobowiązań ubezpieczeniowych;
  • zmniejszenie o 634 mln zł (z -1 329 mln zł w 2021 do -695 mln zł w 2022 roku) odszkodowań i świadczeń ubezpieczeniowych wraz ze zmianą stanu innych rezerw techniczno-ubezpieczeniowych. Przyczynił się do tego spadek rezerw w produktach z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi, który wynikał zarówno z niższych przychodów z lokat jak również mniejszych wpłat na rachunki ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych. Z punktu widzenia wyniku operacyjnego powyższy czynnik nie miał istotnego znaczenia – został zrównoważony przez niższy poziom składek przypisanych oraz niższe przychody z lokat;
  • spadek o 8 mln zł (-3,6% r/r), do 216 mln zł, kosztów akwizycji w efekcie niższej prowizji za sprzedaż produktów unit-linked w kanale bancassurance przy jednoczesnym wyższym wynagrodzeniu pośredników za sprzedaż produktów ochronnych w kanale własnym oraz bankowym;
  • wzrost o 23 mln zł (26,7% r/r), do 109 mln zł kosztów administracyjnych, wynikający przede wszystkim z rosnących kosztów osobowych w wyniku presji płacowej, wzrostu kosztów utrzymania nieruchomości oraz zakupu sprzętu i mebli w związku z przeprowadzką do nowej siedziby głównej, wdrożeniem Nowego Modelu Organizacji i Narzędzi Pracy Grupowej, modernizacją systemów IT oraz wyższym poziomem zmiennych kosztów wynagrodzeń związanych z ponadprzeciętną realizacją planów. Efekt ten został częściowo skompensowany mniejszym wymiarem działań reklamowych.

Inwestycje

Dochody z działalności operacyjnej segmentu inwestycje (wyłącznie operacje na zewnątrz) były niższe niż w poprzednim roku o 242 mln zł (-36,6% r/r), co było spowodowane ubiegłorocznym wzrostem wyceny akcji spółki z branży logistycznej, słabszym wynikiem funduszy Private Equity oraz akcji notowanych na skutek gorszej sytuacji na rynku.

Powyższe spadki zostały częściowo skompensowane wzrostem przychodów z instrumentów opartych o zmienną stopę w efekcie wyższego poziomu polskich stóp procentowych w szczególności w portfelach dłużnych oraz rynku pieniężnego.

Dodatkowo na wyniki segmentu ujemny wpływ miała zwiększona alokacja do segmentów ubezpieczeniowych oparta o wyższy poziom rynkowych stóp procentowych.

Segment bankowy / działalność bankowa

Zysk z działalności operacyjnej w segmencie bankowym (bez uwzględnienia amortyzacji wartości niematerialnych nabytych w transakcjach przejęcia banków), składającym się
z grup kapitałowych Banku Pekao i Alior Banku, wyniósł w 2022 roku 3 914 mln zł i był wyższy o 135 mln zł względem roku poprzedniego.

Decydujący dla dynamiki wyników rok do roku był cykl podwyżek stóp procentowych zapoczątkowany w IV kwartale 2021 roku, z kolei negatywnie oddziaływały m.in.: wprowadzone „wakacje kredytowe”, tj. ujęcie kosztów związanych z modyfikacją umów kredytów hipotecznych złotowych udzielonych konsumentom z tytułu zawieszenia przez nich spłat kredytu.

Kontrybucja Banku Pekao do zysku z działalności operacyjnej Grupy PZU w segmencie bankowym (bez uwzględnienia amortyzacji wartości niematerialnych nabytych w transakcji przejęcia) wyniosła 2 878 mln zł, a w przypadku Alior Bank 1 036 mln zł. Na wynik Alior Banku dodatkowo w 2022 miały wpływ zdarzenia jednorazowe, tj. odpis aktywów podatkowych związanych z działalnością oddziału banku w Rumunii oraz rezerwa na zwroty prowizji, tzw. małe TSUE”). Z kolei na wynik Banku Pekao wpływ miało utworzenie rezerwy na ryzyko prawne dotyczące walutowych kredytów hipotecznych w wysokości 1 598 mln zł, która obciążyła wynik z tytułu odpisów w wysokości 1 246 mln zł oraz pozostałe koszty operacyjne w wysokości 352 mln zł.

Dochody z lokat, będące kluczowym elementem przychodów segmentu bankowego, wzrosły do 13 636 mln zł (+86,3% r/r). Składają się na nie przychody z tytułu odsetek i dywidend, wynik handlowy i wynik z odpisów aktualizujących. Pozytywny wpływ na dochody segmentu miały wyższe wyniki z tytułu odsetek, w związku z serią podwyżek stóp procentowych zapoczątkowanych w październiku 2021 roku. Z kolei negatywny wpływ miało ujęcie kosztów związanych z modyfikacją umów kredytów hipotecznych złotowych udzielonych konsumentom z tytułu zawieszenia przez nich spłat kredytu (tzw. wakacje kredytowe), w wysokości 1 958 mln zł w Pekao oraz 502 mln zł w Alior Banku.

Portfel należności kredytowych w obu bankach razem spadł na koniec 2022 roku o 2,5 mld zł (-1,2% r/r) w porównaniu do 2021 roku. W dużej mierze to efekt spadku należności od klientów z tytułu kredytów hipotecznych oraz kredytów konsumpcyjnych w segmencie klienta detalicznego, które w środowisku wysokich stóp procentowych cieszą się mniejszym zainteresowaniem.

Wartość odpisów na oczekiwane straty kredytowe i z tytułu utraty wartości instrumentów finansowych w Banku Pekao wyniosła 2 017 mln zł, a w Alior Banku 1 075 mln zł; były one wyższe rok do roku odpowiednio o 1 240 mln zł i 25 mln zł.

Rentowność mierzona wskaźnikiem marży odsetkowej netto wyniosła dla Banku Pekao 3,27% i była wyższa o 89 p.b. w stosunku do 2021 roku, a dla Alior Banku – 4,64%, czyli o 90 p.b. więcej niż przed rokiem. Różnica w poziomie marży odsetkowej netto pomiędzy Bankiem Pekao a Alior Bankiem wynika ze struktury portfela należności kredytowych. W obu bankach marża odsetkowa wzrosła w związku z serią podwyżek stóp procentowych, wzrost ten częściowo skonsumował negatywny wpływ wakacji kredytowych.

Wynik z tytułu prowizji i opłat w segmencie bankowym wzrósł o 4,2% w stosunku do poprzedniego roku i osiągnął poziom 3 569 mln zł. Główną przyczyną poprawy dochodów prowizyjnych były opłaty związane z udzielaniem kredytów, marże na transakcjach walutowych oraz prowizje kartowe. Koszty administracyjne segmentu wzrosły do 5 639 mln zł, a więc były o 11,1% wyższe w porównaniu z 2021 rokiem. Dla Banku Pekao wyniosły 4 028 mln zł, a Alior Banku – 1 611 mln zł. Wzrost wynikał głównie ze wzrostu kosztów osobowych oraz kosztów IT w Banku Pekao. Ponadto do wyniku z działalności operacyjnej kontrybuowały pozostałe przychody i koszty operacyjne, których głównym składnikiem są opłaty na BFG (365 mln zł) oraz podatek od innych instytucji finansowych (1 129 mln zł). Istotnym obciążeniem były także koszty poniesione z tytułu wpłaty na rzecz nowoutworzonego Instytucjonalnego Systemu Ochrony (IPS), 696 mln zł, składka na Fundusz Wsparcia Kredytobiorców (231 mln zł), a także pozostała kwota rezerwy w Banku Pekao na ryzyko prawne dotycząca kredytów hipotecznych w walutach obcych, tj. 352 mln zł. Poza tym utworzono rezerwy na zwroty klientom podwyższonych marż kredytów hipotecznych przed ustanowieniem hipoteki, w Banku Pekao w wysokości 112 mln zł oraz 23 mln zł w Alior Banku. Wskaźnik Koszty/ Dochody wyniósł dla obu banków 40% (40% dla Banku Pekao i 39% dla Alior Banku), a więc o 2,3 p.p. mniej niż rok wcześniej. Poprawa wskaźnika była efektem szybciej rosnących dochodów niż kosztów. Wzrost dochodów dotyczył głównie obszaru przychodów odsetkowych.

Ubezpieczenia emerytalne

Zysk z działalności operacyjnej segmentu ubezpieczeń emerytalnych w 2022 roku wyniósł 119 mln zł, a więc o 24,0% więcej niż w 2021 roku.

Czynniki wpływające na poziom i zmianę wyniku operacyjnego:

  • wzrost pozostałych przychodów o 7 mln zł (4,5% r/r) do 161 mln zł. Był efektem przychodów z tytułu nadpłaty do Funduszu Gwarancyjnego w KDPW (w 2021 roku nie odnotowano przychodów z tego tytułu);
  • spadek kosztów administracyjnych o 8 mln (-14,0% r/r), do 49 mln zł. Główny wpływ na odchylenie miała niższa dopłata do Funduszu Gwarancyjnego w KDPW za IV kwartał 2022 roku (8,5 mln zł), podczas gdy w analogicznym okresie w 2021 roku dopłata wyniosła 16,1 mln zł;
  • wzrost dochodów z lokat o 8 mln zł do poziomu 12 mln zł, w związku ze wzrostem rynkowych stóp procentowych.

Kraje bałtyckie

Wynik na ubezpieczeniach z działalności w krajach bałtyckich w 2022 roku wyniósł 203 mln zł, co oznacza wzrost o 3 mln zł, tj. 1,5%, w porównaniu z 2021 rokiem.

  • wyższy o 322 mln zł (18,5% r/r) poziom składki zarobionej netto przy jednoczesnym wzroście składki przypisanej brutto. Składka przypisana brutto wyniosła 2 359 mln zł i była wyższa w stosunku do roku poprzedniego o 492 mln zł tj.+26,4% r/r (+23,3% r/r w walucie funkcjonalnej). Sprzedaż wyższa o 484 mln zł (+27,2%) została wygenerowana w ubezpieczeniach majątkowych i pozostałych osobowych głównie na skutek znacznego wzrostu sprzedaży w ubezpieczeniach komunikacyjnych OC (+27,8% w walucie funkcjonalnej), komunikacyjnych AC (+25,1% w walucie funkcjonalnej), majątkowych (+20,6% w walucie funkcjonalnej) oraz w ubezpieczeń zdrowotnych (+41,0% w walucie funkcjonalnej). W ubezpieczeniach na życie sprzedaż wzrosła o 8 mln zł (+8,9% r/r);
  • spadek o 55 mln zł, do -13 mln zł, dochodów z lokat. Przyczyną były przede wszystkim spadki na rynkach akcji;
  • wyższa o 156 mln zł (14,4% r/r), wartość odszkodowań i świadczeń netto, osiągnęły one poziom 1 238 mln zł. Wskaźnik szkodowości w ubezpieczeniach majątkowych i pozostałych osobowych wzrósł w stosunku do poprzedniego roku o 0,6 p.p. i wyniósł 60,8% m.in. na skutek wzrostu częstości oraz wartości średniej szkody w ubezpieczeniach komunikacyjnych, w obszarze masowym, w ubezpieczeniach pozakomunikacyjnych, w tym od ognia i innych szkód rzeczowych, w efekcie wyższego niż przed rokiem poziomu szkód wywołanych przez zdarzenia atmosferyczne. W ubezpieczeniach na życie wartość świadczeń ukształtowała się na poziomie 43 mln zł i była o 44 mln zł niższa niż w 2021 roku w efekcie niższego wzrostu rezerw z tytułu ubezpieczeń na życie;
  • wzrost kosztów akwizycji o 24,0% do wartości 454 mln zł. Dynamika kosztów była skorelowana z dynamiką sprzedaży, współczynnik kosztów akwizycji liczony od składki zarobionej netto wzrósł o 1,0 p.p. i ukształtował się na poziomie 22,0%;
  • wzrost kosztów administracyjnych (+14,8% r/r) do poziomu 163 mln zł. Wskaźnik kosztów administracyjnych ukształtował się na poziomie 7,9% i był o 0,3 p.p. niższy w porównaniu do ubiegłego roku.

Ukraina

Segment Ukraina zakończył 2022 rok obniżeniem wyniku na ubezpieczeniach o 19 mln zł do poziomu -5 mln zł wobec 14 mln zł w 2021 roku. Na wynik segmentu wpłynęła analiza odzyskiwalności posiadanych aktywów, przeprowadzona m.in. na skutek obniżenia ratingu kraju, w efekcie której Grupa PZU ujęła w skonsolidowanym rachunku zysków i strat m.in.:

  • zwiększone odpisy z tytułu oczekiwanych strat kredytowych dla inwestycyjnych (lokacyjnych) aktywów finansowych w wysokości 53 mln zł;
  • odpisy z tytułu utraty wartości należności w wysokości 41 mln zł.
  • spadek składki zarobionej netto o 20 mln zł (-8,8% r/r) przy równoczesnym spadku składki przypisanej brutto. Składka przypisana brutto wyniosła 231 mln zł i spadła w stosunku do poprzedniego roku o 108 mln zł (tj. -31,9% r/r, -29,2% w walucie funkcjonalnej). Ujemna dynamika w większości rodzajów ubezpieczeń jest związana z rozpoczęciem działań wojennych na terytorium Ukrainy i zawieszeniem sprzedaży szeregu produktów dotyczących ubezpieczenia mienia czy ryzyk finansowych. Największe spadki odnotowano w ubezpieczeniach rolnych (-66,8% w walucie funkcjonalnej), majątkowych (-63,9% w walucie funkcjonalnej), wypadkowych (-50,4% w walucie funkcjonalnej) oraz komunikacyjnych OC i AC (łącznie o -17,4% r/r w walucie funkcjonalnej). Wzrost składki przypisanej brutto nastąpił jedynie w ubezpieczeniu Zielonej Karty, ze względu na masowe zawieranie polis przez osoby wyjeżdżające za granicę. Składka w ubezpieczeniach na życie spadła o 35 mln zł (tj. -38,9% r/r, -37,3% w walucie funkcjonalnej);
  • spadek o 58 mln zł dochodów z lokat. Wartość dochodów z lokat została obciążona odpisem z tytułu utraty wartości;
  • wzrost do 106 mln zł (+3,9% r/r) wartości odszkodowań i świadczeń netto. Wartość odszkodowań w obszarze ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych spadła o 3 mln zł w porównaniu do poprzedniego roku. Ogłoszenie 24 lutego stanu wojennego w całym kraju wyłączyło odpowiedzialność ubezpieczycieli za szkody powstałe w wyniku działań wojennych. PZU Ukraina realizował wypłaty z ubezpieczeń komunikacyjnych OC i AC zgodnie z warunkami umów ubezpieczeniowych i obowiązującego ustawodawstwa. W ubezpieczeniach na życie wartość wypłaconych świadczeń wzrosła o 7 mln zł (+19,4%) w porównaniu do poprzedniego roku. Wskaźnik szkodowości liczony od składki zarobionej netto w ubezpieczeniach majątkowych i pozostałych osobowych wyniósł 41,4%, co oznacza spadek o 6,0 p.p. w porównaniu do 2021 roku;
  • spadek kosztów akwizycji do 48 mln zł ze 112 mln zł w poprzednim roku (-57,1% r/r). Wskaźnik kosztów akwizycji obniżył się o 26,1 p.p. do 23,2%;
  • spadek kosztów administracyjnych o 6 mln zł (-15,4% r/r), do poziomu 33 mln zł. Współczynnik kosztów administracyjnych liczony od składki zarobionej netto zmniejszył się o 1,3 p.p. i wyniósł 15,9%.

Kontrakty inwestycyjne

W sprawozdaniu skonsolidowanym kontrakty inwestycyjne są ujmowane zgodnie z wymogami MSSF 9.

Wyniki tego segmentu prezentowane są według Polskich Standardów Rachunkowości, co oznacza, że obejmują m.in. składki przypisane brutto, wypłacone świadczenia oraz zmiany rezerw techniczno-ubezpieczeniowych. Kategorie te są eliminowane na poziomie skonsolidowanym.

Składki przypisane brutto pozyskane z kontraktów inwestycyjnych w 2022 roku były niższe o 3 mln zł względem 2021 roku i wyniosły 30 mln zł.

Dochody z działalności lokacyjnej w segmencie kontraktów inwestycyjnych uległy pogorszeniu w stosunku do ubiegłego roku o 26 mln zł (z -3 mln zł w 2021 roku do -29 mln zł w 2022 roku) głównie ze względu na niższą stopę zwrotu z aktywów w produkcie IKZE. Dochody z lokat nie mają przy tym wpływu na wynik segmentu kontrakty inwestycyjne, ponieważ równoważy je zmiana zobowiązań ubezpieczeniowych.

Koszt odszkodowań i świadczeń ubezpieczeniowych wraz ze zmianą stanu innych rezerw techniczno-ubezpieczeniowych netto spadł r/r o 28 mln zł do poziomu -6 mln zł przede wszystkim na skutek różnicy w wyniku z działalności lokacyjnej w produktach unit-linked.

W segmencie kontraktów inwestycyjnych obecnie nie jest prowadzona aktywna akwizycja umów.

Koszty administracyjne wyniosły 2 mln zł, co oznacza brak zmiany w stosunku do ubiegłego roku.

Wynik operacyjny segmentu zrealizował się na poziomie niższym o 1 mln zł i wyniósł 5 mln zł.

Alternatywne Pomiary Wyników

Poniżej przedstawiono wybrane Alternatywne Pomiary Wyników (APM) w rozumieniu Wytycznych Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) nr 2015/1415.

Prezentowane wskaźniki rentowności i sprawności działania, będące standardowymi i powszechnie stosowanymi w analizie finansowej miernikami, niosą w ocenie Zarządu istotne dodatkowe informacje na temat wyników finansowych działalności Grupy PZU. Ich przydatność przeanalizowano pod kątem dostarczanej inwestorom informacji na temat sytuacji finansowej i efektywności finansowej Grupy.

Wskaźniki rentowności

Dla ułatwienia analizy rentowności Grupy PZU wybrano wskaźniki, które w ocenie Zarządu najlepiej tę rentowność opisują.

Rentowność kapitałów własnych (ROE) i rentowność aktywów (ROA) wskazują, do jakiego stopnia Spółka jest w stanie wygenerować zysk przy wykorzystaniu swoich zasobów, czyli kapitału własnego lub aktywów. Są jednymi z najczęściej stosowanych wskaźników w analizie rentowności spółek i grup kapitałowych, bez względu na sektor, w którym działają.

Rentowność kapitałów własnych (ROE) to inaczej stopa zwrotu z kapitału własnego. Pozwala ocenić, w jakim stopniu spółka pomnaża środki powierzone jej przez właścicieli (inwestorów). Jest to stosunek wygenerowanego zysku do posiadanych kapitałów własnych, czyli zasobów finansowych, które pozostają do dyspozycji Grupy na czas nieokreślony i zostały wniesione do przedsiębiorstwa przez jego właścicieli. W przypadku Grupy PZU wartość zysku netto i kapitałów własnych istotnie się różnią w zależności od tego, czy są podawane z wyłączeniem czy też z uwzględnieniem zysków/kapitałów akcjonariuszy mniejszościowych. Dlatego zaprezentowano zarówno rentowność kapitałów (ROE) – przypadające właścicielom jednostki dominującej, jak i rentowność kapitałów (ROE) – skonsolidowane, bez wyłączenia zysków i kapitałów przypadających na akcjonariuszy niekontrolujących.

Rentowność aktywów (ROA) obrazuje ich zdolność do generowania zysków. Wskaźnik ten określa wielkość zysku netto przypadającą na jednostkę źródeł finansowania zaangażowanych w aktywach firmy.

Zwrot z kapitałów własnych przypadający właścicielom jednostki dominującej (PZU) za 2022 rok wyniósł 19,5%. Był jednocześnie o 0,9 p.p. wyższy od uzyskanego w poprzednim roku, co wynikało z wyższych wyników w segmentach działalności ubezpieczeniowej w Polsce przy niższym poziomie średnich kapitałów związanym z przeznaczeniem w 2021 roku na wypłatę dywidendy zysku za 2020 rok powiększonego o kwotę przeniesioną z kapitału zapasowego utworzonego z zysku netto za rok zakończony 31 grudnia 2019 roku.

Rentowność aktywów (ROA) Grupy PZU za 2022 rok wyniosła 1,3% i była o 0,1 p.p. niższa niż w 2021 roku. Przyczynił się do tego w szczególności zdarzenia o charakterze jednorazowym w działalności bankowej:

  • koszty związane z przystąpieniem Banku Pekao i Alior Banku do bankowego Systemu Ochrony w wysokości odpowiednio 482 mln zł i 214 mln zł brutto;
  • aktualizacja rezerwy na ryzyko prawne związane z walutowymi kredytami hipotecznymi w Banku Pekao w kwocie 1 598 mln zł brutto;
  • koszty związane z modyfikacją umów kredytów hipotecznych złotowych udzielonych konsumentom z tytułu zawieszenia przez nich spłat kredytu (tzw. wakacje kredytowe) w wysokości 1 958 mln zł brutto w Pekao oraz 502 mln zł brutto w Alior Banku.

Wskaźniki sprawności działania

Dla ułatwienia analizy efektywności Grupy PZU wybrano wskaźniki, które w ocenie Zarządu najlepiej opisują efektywność w przypadku spółek ubezpieczeniowych i prowadzących działalność bankową. Część wskaźników odnosi koszty prowadzenia działalności ubezpieczeniowej do składek, a więc obrazuje, jaka część składki została przeznaczona na koszty, a jaka na marżę. Dla działalności bankowej wybrano wskaźnik kosztów do dochodów (C/I) jako relacji, która w ocenie Zarządu najlepiej oddaje efektywność tego obszaru działalności. Wszystkie wskaźniki są szeroko stosowane przez inne spółki z analogicznych sektorów, a także przez inwestorów i służą analizie sprawności i zyskowności tych spółek.

Jednym z podstawowych mierników efektywności i sprawności działania firmy ubezpieczeniowej jest wskaźnik mieszany (COR – Combined Ratio), liczony z racji swojej specyfiki dla sektora ubezpieczeń majątkowych i pozostałych ubezpieczeń osobowych (dział II). Jest to stosunek kosztów ubezpieczeniowych związanych z obsługą ubezpieczeń i wypłatą odszkodowań (tj. kosztów odszkodowań, akwizycji i administracji) do składki zarobionej przypadającej na dany okres.

Wskaźnik mieszany Grupy PZU (dla ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych) utrzymuje się w ostatnich latach na niskim poziomie, który zapewnia wysoką rentowność.

W 2022 roku wyniósł 89,6% i był o 0,4 p.p. wyższy w porównaniu z 2021 rokiem, na co wpłynął zwłaszcza wyższy wskaźnik kosztów akwizycji w segmencie ubezpieczeń masowych. Był wypadkową wzrostu poziomu kosztów akwizycji w efekcie zmiany mix-u produktów i kanałów sprzedaży, w tym wyższego udziału kanału multiagencyjnego w segmencie klienta masowego oraz wyższej szkodowości portfela ubezpieczeń pozakomunikacyjnych w segmencie klienta korporacyjnego będącej następstwem pogorszenia wskaźnika szkodowości gwarancji ubezpieczeniowych (wpływ zdarzenia szkodowego o wysokiej wartości jednostkowej) oraz grupie ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej ogólnej (głównie na portfelu ubezpieczeń podmiotów medycznych) oraz ubezpieczeń różnych ryzyk finansowych.

Podstawowe wskaźniki efektywności Grupy PZU 1 stycznia – 31 grudnia 2018 1 stycznia – 31 grudnia 2019 1 stycznia – 31 grudnia 2020 1 stycznia – 31 grudnia 2021 1 stycznia – 31 grudnia 2022
Rentowność kapitałów (ROE) – przypadające jednostce dominującej (uroczniony zysk netto / średni stan kapitałów własnych) x 100% 22,1% 21,2% 10,9% 18,6% 19,5%
Rentowność kapitałów (ROE) – skonsolidowane (uroczniony zysk netto / średni stan kapitałów własnych) x 100% 14,6% 13,5% 6,1% 13,0% 13,2%
Rentowność aktywów (ROA) (uroczniony zysk netto / średni stan aktywów) x 100% 1,7% 1,5% 0,7% 1,4% 1,3%

Istotnym wskaźnikiem jest także marża zysku operacyjnego w ubezpieczeniach na życie, czyli rentowność ubezpieczeń na życie liczona jako stosunek wyniku z działalności operacyjnej do składki przypisanej brutto. Wskaźnik ten w 2022 roku osiągnął poziom 16,8%, a jego wzrost o 4,1 p.p. w porównaniu z 2021 rokiem był związany w szczególności z niższą szkodowością w segmencie ubezpieczeń grupowych i indywidualnie kontynuowanych. Wynikało to z niższego poziomu wypłat świadczeń związanych ze spadkiem liczby zgonów ubezpieczonych oraz współubezpieczonych obserwowany w całej populacji i potwierdzony danymi GUS.

W przypadku działalności bankowej miernikiem sprawności działania jest wskaźnik kosztów do dochodów, a więc iloraz kosztów administracyjnych i sumy dochodów operacyjnych z wyłączeniem opłaty na BFG, podatku od innych instytucji finansowych oraz zmiany wartości odpisów na oczekiwane straty kredytowe i odpisów z tytułu utraty wartości instrumentów finansowych. Wskaźnik kosztów do dochodów dla działalności bankowej w Grupie PZU w 2022 roku osiągnął 39,9% i spadł w porównaniu z 2021 rokiem o 2,3 p.p. Było to efektem szybciej rosnących dochodów niż kosztów. Wzrost dochodów dotyczył głównie obszaru przychodów odsetkowych obu banków w wyniku serii podwyżek stóp procentowych.

Wskaźniki sprawności działania 1 stycznia – 31 grudnia 2018 1 stycznia – 31 grudnia 2019 1 stycznia – 31 grudnia 2020 1 stycznia – 31 grudnia 2021 1 stycznia – 31 grudnia 2022
1. Wskaźnik odszkodowań i świadczeń brutto (prosty) (odszkodowania i świadczenia brutto/ składka przypisana brutto) x 100% 63,8% 66,5% 67,5% 64,3% 63,2%
2. Wskaźnik odszkodowań i świadczeń na udziale własnym (odszkodowania i świadczenia netto /składka zarobiona na udziale własnym) x 100% 65,2% 68,0% 67,7% 67,7% 64,0%
3. Wskaźnik kosztów działalności segmentów ubezpieczeniowych (koszty działalności ubezpieczeniowej/składka zarobiona na udziale własnym) x 100% 21,4% 22,3% 22,6% 23,8% 25,0%
4. Wskaźnik kosztów akwizycji segmentów ubezpieczeniowych (koszty akwizycji/składka zarobiona na udziale własnym) x 100% 14,5% 15,1% 15,3% 16,3% 17,1%
5. Wskaźnik kosztów administracyjnych segmentów ubezpieczeniowych (koszty administracyjne/składka zarobiona na udziale własnym) x 100% 6,9% 7,2% 7,4% 7,6% 7,9%
6. Wskaźnik mieszany w ubezpieczeniach majątkowych i pozostałych osobowych (odszkodowania i świadczenia netto + koszty działalności ubezpieczeniowej) / składka zarobiona na udziale własnym x 100% 87,1% 88,5% 88,2% 89,2% 89,6%
7. Marża zysku operacyjnego w ubezpieczeniach na życie (zysk operacyjny / składka przypisana brutto) x 100% 21,3% 20,5% 18,6% 12,7% 16,8%
8. Wskaźnik koszty/dochody – działalność bankowa 42,3% 40,8% 43,4% 42,2% 39,9%