Zmiany w wycenie do wartości godziwej instrumentów finansowych wyznaczonych jako pozycje zabezpieczane odnoszone są – w części wynikającej z zabezpieczanego ryzyka – do rachunku zysków i strat. W pozostałej części zmiany wyceny bilansowej księgowane są zgodnie z ogólnymi zasadami dla danej klasy instrumentów finansowych.
Zmiany w wycenie do wartości godziwej pochodnych instrumentów finansowych wyznaczonych jako pozycja zabezpieczająca w rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej są w całości księgowane w rachunku zysków i strat w tej samej pozycji, w której są prezentowane wyniki zmiany wartości pozycji zabezpieczanej.
Korekta z tytułu zabezpieczanego ryzyka na odsetkowej pozycji zabezpieczanej jest amortyzowana do rachunku zysków i strat nie później niż w momencie zaprzestania stosowania rachunkowości zabezpieczeń.
Głównymi zidentyfikowanymi potencjalnymi źródłami nieefektywności w zabezpieczeniach wartości godziwej są:
- wpływ ryzyka kredytowego kontrahenta oraz własnego ryzyka kredytowego na wartość godziwą transakcji zabezpieczających, które nie jest odzwierciedlone w wartości godziwej pozycji zabezpieczanej;
- różnice pomiędzy terminami zapadalności transakcji IRS a terminami zapadalności dłużnych papierów wartościowych;
- różnice w wysokości kuponów odsetkowych generowanych przez pozycję zabezpieczaną i instrumenty zabezpieczające.
Zabezpieczenie wartości godziwej stałokuponowych dłużnych papierów wartościowych denominowanych w złotych, euro i dolarach amerykańskich
Pekao zabezpiecza część ryzyka stopy procentowej związaną ze zmianą wartości godziwej pozycji zabezpieczanej wynikającej ze zmienności rynkowych stóp procentowych poprzez transakcje IRS. W ten sposób zabezpiecza się komponent ryzyka stopy procentowej związany ze zmianą wartości godziwej pozycji zabezpieczanej wynikającą wyłącznie ze zmienności rynkowych stóp procentowych (WIBOR, EURIBOR, LIBOR USD). Zabezpieczany komponent ryzyka odpowiadał w przeszłości za znaczącą część zmian wartości godziwej pozycji zabezpieczanej.
Tabela prezentuje wartości nominalne i oprocentowanie instrumentów zabezpieczających:
| Waluta | 31 grudnia 2022 Termin zapadalności |
31 grudnia 2021 Termin zapadalności |
|||||||||
| Do 3 mies. | Powyżej 3 mies. do 1 roku | Powyżej 1 roku do 5 lat | Powyżej 5 lat | Razem | Do 3 mies. | Powyżej 3 mies. do 1 roku | Powyżej 1 roku do 5 lat | Powyżej 5 lat | Razem | ||
| Wartość nominalna | PLN | – | – | 200 | – | 200 | – | – | 200 | – | 200 |
| Średnie oprocentowanie nogi stałej | – | – | 7,2 | – | 7,2 | – | – | 2,6 | – | 2,6 | |
| Wartość nominalna | EUR | 94 | – | 760 | 152 | 1 006 | – | – | 699 | 287 | 986 |
| Średnie oprocentowanie nogi stałej | 2,4 | – | 1,0 | 1,1 | 1,1 | – | – | 0,0 | (0,1) | 0,0 | |
| Wartość nominalna | USD | – | – | – | – | – | 102 | – | 701 | – | 803 |
| Średnie oprocentowanie nogi stałej | – | – | – | – | – | 3,7 | – | 1,4 | – | 1,7 | |
| Razem | 94 | – | 960 | 152 | 1 206 | 102 | – | 1 600 | 287 | 1 989 | |
| Wpływ relacji zabezpieczającej na sprawozdanie z sytuacji finansowej oraz wynik finansowy | 31 grudnia 2022 | 31 grudnia 2021 | ||||
| Zabezpieczenie papierów wycenianych w | Razem | Zabezpieczenie papierów wycenianych w | Razem | |||
| zamortyzowanym koszcie | wartości godziwej | zamortyzowanym koszcie | wartości godziwej | |||
| Instrumenty zabezpieczające | ||||||
| Wartość nominalna | 200 | 1 006 | 1 206 | 200 | 1 789 | 1 989 |
| Wartość bilansowa – aktywa | 22 | 67 | 89 | 6 | – | 6 |
| Wartość bilansowa – zobowiązania | – | 5 | 5 | – | 91 | 91 |
| Zmiana wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego będąca podstawą oszacowania nieefektywności zabezpieczenia | 16 | 168 | 184 | 33 | 68 | 101 |
| Kwota nieefektywności zabezpieczenia rozpoznana w rachunku zysków i strat | 1 | 3 | 4 | 1 | 3 | 4 |
| Pozycje zabezpieczane | ||||||
| Wartość bilansowa – aktywa | 178 | 967 | 1 145 | 193 | 1 933 | 2 126 |
| Skumulowana kwota korekty do wartości godziwej pozycji zabezpieczanej uwzględniona w wartości bilansowej pozycji zabezpieczanej ujętej w sprawozdaniu z sytuacji finansowej – aktywa | (22) | (58) | (80) | (7) | 111 | 104 |
| Zmiana wartości pozycji zabezpieczanej wykorzystana jako podstawa do oszacowania nieefektywności zabezpieczenia | (15) | (165) | (180) | (32) | (65) | (97) |
| Skumulowana kwota korekty do wartości godziwej pozycji zabezpieczanej pozostająca w sprawozdaniu z sytuacji finansowej dla tych pozycji zabezpieczanych, dla których zaprzestano korygowania pozycji bilansowej o korekty do wartości godziwej | – | – | – | – | – | – |
Zabezpieczenie wartości godziwej stałokuponowych dłużnych papierów wartościowych denominowanych w złotych i euro
Alior Bank zabezpiecza ryzyko zmiany wartości godziwej nabytych dłużnych papierów wartościowych o stałym oprocentowaniu wycenianych do wartości godziwej przez inne całkowite dochody lub w zamortyzowanym koszcie z tytułu zmian krzywej swapowej stóp procentowych. W ramach tej strategii, Alior Bank tworzy powiązania zabezpieczające, w których instrumentem zabezpieczanym są stałokuponowe dłużne papiery wartościowe denominowane w danej walucie, a instrumentem zabezpieczającym są swapy stopy procentowej (IRS) w tej samej walucie. W ramach tej strategii Alior Bank zabezpiecza ryzyko wynikające ze zmian krzywej swapowej stóp procentowych (ryzyko zmienności rynkowych swapowych stóp procentowych) z wyłączeniem innych efektów wpływających na zmianę wyceny (w tym asset swap spread).
Tabela prezentuje wartości nominalne i oprocentowanie instrumentów zabezpieczających:
| Waluta | 31 grudnia 2022 Termin zapadalności |
31 grudnia 2021 Termin zapadalności |
|||||||||
| Do 3 mies. | Powyżej 3 mies. do 1 roku | Powyżej 1 roku do 5 lat | Powyżej 5 lat | Razem | Do 3 mies. | Powyżej 3 mies. do 1 roku | Powyżej 1 roku do 5 lat | Powyżej 5 lat | Razem | ||
| Wartość nominalna | PLN | – | – | 250 | – | 250 | – | – | 250 | – | 250 |
| Średnie oprocentowanie nogi stałej | – | – | 0,2 | – | 0,2 | – | – | 0,2 | – | 0,2 | |
| Wartość nominalna | EUR | – | – | 157 | – | 157 | – | – | 154 | – | 154 |
| Średnie oprocentowanie nogi stałej | – | – | 0,7 | – | 0,7 | – | – | 0,7 | – | 0,7 | |
| Razem | – | – | 407 | – | 407 | – | – | 404 | – | 404 | |
| Wpływ relacji zabezpieczającej na sprawozdanie z sytuacji finansowej oraz wynik finansowy | 31 grudnia 2022 | 31 grudnia 2021 | ||||
| Zabezpieczenie inwestycyjnych (lokacyjnych) aktywów finansowych wycenianych w | Razem | Zabezpieczenie inwestycyjnych (lokacyjnych) aktywów finansowych wycenianych w | Razem | |||
| Zamortyzowanym koszcie | wartości godziwej | Zamortyzowanym koszcie | wartości godziwej | |||
| Instrumenty zabezpieczające | ||||||
| Wartość nominalna | 157 | 250 | 407 | 154 | 250 | 404 |
| Wartość bilansowa – aktywa | 16 | 20 | 36 | 15 | 3 | 18 |
| Wartość bilansowa – zobowiązania | – | – | – | – | – | – |
| Zmiana wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego będąca podstawą oszacowania nieefektywności zabezpieczenia | (2) | 16 | 14 | 17 | 4 | 21 |
| Kwota nieefektywności zabezpieczenia rozpoznana w rachunku zysków i strat | (1) | – | (1) | (3) | 1 | (2) |
| Pozycje zabezpieczane | ||||||
| Wartość bilansowa – aktywa | 422 | 144 | 566 | 182 | 158 | 340 |
| Skumulowana kwota korekty do wartości godziwej pozycji zabezpieczanej uwzględniona w wartości bilansowej pozycji zabezpieczanej ujętej w sprawozdaniu z sytuacji finansowej – aktywa | (6) | – | (6) | (14) | – | (14) |
| Zmiana wartości pozycji zabezpieczanej wykorzystana jako podstawa do oszacowania nieefektywności zabezpieczenia | 1 | (16) | (15) | (20) | (3) | (23) |
| Skumulowana kwota korekty do wartości godziwej pozycji zabezpieczanej pozostająca w sprawozdaniu z sytuacji finansowej dla tych pozycji zabezpieczanych, dla których zaprzestano korygowania pozycji bilansowej o korekty do wartości godziwej | – | – | – | – | – | – |